Όσον αφορά στην ταινία, λοιπόν, το "συστήνεται ανεπιφύλακτα" αδικεί και την ταινία και την ελληνική γλώσσα. Θεωρώ ότι δε νοείται άνθρωπος, να λέει ότι γουστάρει κενιματόγραφο κι άλλα τέτοια κουλτουριάρικα - όπως πίτα-γύρο-τζατζίκι και Ραχμάνινοφ - και να περάσει από αυτή τη ζωή αδαής και ξένος προς τη συγκλονιστική ερμηνεία του Emil Jannings.
Ο άνθρωπος αυτός, ετούτος ο γιγάντιος ανθρώπαρος της υποκριτικής, είναι όχι μόνο όλα τα λεφτά, αλλά του χρωστάς κιόλας. Θα μπορούσε, καθ' όλη τη διάρκεια της ταινίας, να μην ψελλίσει την παραμικρή ατάκα. Θα μπορούσε έτσι απλά, με μοναδικό όπλο την ασύγκριτη εφραστικότητα του είναι του ολάκερου, να περάσει από μπροστά μας, έχοντας πει τα πάντα με τα μάτια, τη μύτη ή τα μάγουλα, το πηγούνι, τα χέρια ή την τουρλωτή του κοιλάρα, την κλίση του σώματος ή μόνο του αυχένα. Με μοναδικό όπλο, έστω, εκείνες τις λαλίστατες καμάρες των δακτύλων - είναι επαρκείς, πιστέψτε με - έτσι όπως μας αποχαιρετούν με τη ρίψη της αυλαίας, απέλπιδα γραπωμένες απ' το μόνο πράγμα που κάθε απελπισμένος, ανά γη και χρόνο, γνωρίζει καλύτερα απ' όλους: τη χαμένη εκείνη ζωή που πλέον δεν επιστρέφει, δεν πα' να χτυπιέσαι στο μίξερ με Αϊνστάιν, Ασίμοφ και λάδι για ξεμάτιασμα.
 |
| Μέγιστος κι ας μοιάζει ηττημένος. Ήττα είναι μόνο για τους αγώνες, που ποτέ δε δόθηκαν. |
Αλλά ο λόγος, που γράφω εδώ είναι άλλος. Όπως συνήθως δηλαδή.
Μετά τις νέες αυτές αποκαλύψεις κι έχοντας, πλέον, πλήρη γνώση της φυσιογνωμίας που, στην πραγματικότητα, γυρόφερνε μες στο μυαλό του Goscinny (μεταγενέστα και στου John Malkovich), οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι ο Morris όχι μόνο αγνόησε την Γκοσίνιο επιθυμία "Je pense que le meilleur exemple est le professeur Unrath de L' Ange Bleu", αλλά της έριξε κι ένα απύθμενα αβυσσαλέο πορδοκλανίδι. Έχουμε δηλαδή, εδώ, έναν άνθρωπο που παραγγέλνει μακαρόνια με κιμά κι ο άλλος του φέρνει το χασάπη, μόνο και μόνο γιατί κι ο χασάπης έχει κιμά. Μιλάμε για έναν άνθρωπο, που σκέφτεται την Λωζάνη κι ο άλλος του στέλνει καρτ-ποστάλ απ' την Κοζάνη. Άλλα λόγια ν' αγαπιόμαστε και τι 'χες Γιάννη, Τύχο Μπράχε.
Ο αξιαγάπητος καθηγητής Unrath όχι μόνο στην εμφάνιση, αλλά ούτε στο γενικότερο του χαρακτήρα, έχει την οποιαδήποτε σχέση με τον καραγκιόζη Ότο Φον Χίμπεργκαϊστ και συνεκδοχικά με τον καραγκιόζη Morris. Ο εγωισταράς καλλιτέχνης δεν κατάφερε να ξεπεράσει το εγώ του και μας πλάσαρε έναν καθηγητή, όπως τον είχε αυτός στο μυαλό του κι ούτε στο παραμικρό από την εκδοχή του σεναρίστα.
Ο καθηγητής Unrath, μέσα στα άγρια και καρικατουρίστικα ξεσπάσματά του, είναι ένα γλυκύτατο πλάσμα. Είναι ένας άνθρωπος, που άφησε τη ζωή του να κυλήσει και να φύγει, μέσα στα βιβλία και τη σκόνη. Κι όμως, ακόμα κι εκεί, στο γλυκό του σούρουπο, έχει την ταπεινότητα να ερωτευτεί ξανά. Έχει τη διονυσιακή σοφία να μεθύσει και ν' αφήσει την καρδιά του ορθάνοιχτη. Η καρικατούρα που φτιάχνει ο Jannings είναι κωμικοτραγικά αξιολάτρευτη. Θες να τον σφίξεις στην αγκαλιά σου και να τον γεμίσεις φιλιά. Κάθε που χαμογελάει, χαμογελάει από τέτοιο βάθος, που σε κάνει πραγματικά να αναρωτιέσαι αν αυτός ο άνθρωπος είχε πρώτερα στη ζωή χαμογελάσει ξανά. Ρουφάει την ευτυχία με τον ίδιο αυθορμητισμό, το ίδιο δώσιμο, που ένα παιδί θα βουτούσε σ' ένα δωμάτιο γεμάτο με πολύχρωμα μπαλόνια. Δυστυχώς, το ίδιο ακόρεστα, βουτάει στη συνέχεια και στην αυτοκαταστροφή του.
 |
| Γούτσου γούτσου... |
Ο καθηγητής Ότο του Morris δεν είναι γλυκούλης. Δεν είναι ο σοβαρός επιστήμονας, ο πλήρης από τη βεβαιότητα της γνώσης ή την εντρύφυση στην αναζήτησή της. Δεν έχει ούτε καν την καρικατουρίστικη αξιοπρέπεια που αποπνέει ο Αυτοκράτορας Σμιθ ή το Τρυφερό Πόδι. Είναι ένας αντιπαθητικός και αλαζόνας ξερόλας και στο τέλος, σαν ξεσπούν πια τα κόμπλεξ του, ξεσπούν όμοια με τα γινάτια ενός κακομαθημένου παιδιού, χωρίς στο παραμικρό να πείθει ότι πρόκειται για ξέσπασμα καμιάς ζωής καταπιεσμένης. Ο καθηγητής Ότο ήταν πάντα ένας απροκάλυπτος μαλάκας, ήταν το κωλόπαιδο απ' το πίσω θρανίο, που κολλούσε την πράσινη μύξα του στο σβέρκο σου. Τέτοιο κωλόπαιδο παραμένει, μέχρι τέλους. Με τη γλιτσώδη του φάτσα, δε θ' απορούσε κανείς αν τον συναντούσε καταμεσίς ενός ρωμαϊκού οργίου, ανάμεσα σε αξύριστα αιδοία και ιδρωμένα αρχίδια. Όπου και με δυσκολία θα μπορούσες να ξεδιακρίνεις τη φάτσα του απ' τα προηγούμενα. Ούτε σε τσόντα επιστημονικής φαντασίας, ωστόσο, δε θα μπορούσε κανείς να φανταστεί τον γραφικό αλλά βαθιά αξιοπρεπή Unrath σε μια παρόμοια σκηνή. Ακόμα κι αυτοί οι τραπεζίτες, που στο διάβα της εικονογραφήγησης εγκαταλείπουν μια ζωή ξοδεμένη στα έσοδα των άλλων, έχουν μια ποιότητα ασύγκριτα συγγενέστερη προς εκείνη του καθηγητή Unrath, παρά προς αυτή του μαλακομπάμπουρα Ότο.
Αυτά. Έτσι για να βάζουμε μερικά πράγματα στη θέση τους και στ' αρχίδια μας, αν αγαπάμε Morris. Η αγάπη μας δεν είναι τυφλή και σκατά να φάει ο παλιο-εγωίσταρος.
Υστερόγραφον
Κι ένα μικρό δώρο: Ραντανπλάν στη μοναδική του ίσως αναλαμπή ευφυίας ever! (Δεν ξέρω τι έκανε αργότερα στα ιδιαίτερα τεύχη, φέροντα το όνομά του, στα οποία και πρωταγωνιστούσε, αλλά χέστηκα κιόλας, καθώς ήταν από τις χειρότερες δουλειές του Morris).
 |
| Πλαν-Ταν-Ραν |
